Zašto treba da jedemo manje brazilskog mesa – sve i da je ispravno

SAD su krajem juna ove godine zaustavile uvoz brazilske govedine zbog velikog procenta neispravnih pošiljki, potvrdilo je američko ministarstvo poljoprivrede, iako samo 5% ukupnog uvoza govedine u SAD potiče iz Brazila. Brazilska vlada je zauzvrat zatvorila pet pogona za preradu mesa sa nadom da će se Amerikanci uskoro predomisliti i ukinuti zabranu.

Sve je počelo akcijom brazilske policije pod nazivom ”Trulo meso“ (Carne fraca), koja je istraživala najveće kompanije za proizvodnju i preradu mesa u zemlji. Te kompanije su navodno miješale pokvareno sa zdravim mesom i zatim ga prodavale u zemlji i izvozile u inostranstvo. Na operaciji je radilo više od 1000 agenata, izdato je 300 sudskih odluka i 200 naloga za pretres. Tridesetak inspektora za bezbjednost hrane je osumnjičeno za podmićivanje od strane 20-ak mesnih proizvođača da bi nezadovoljavajućem mesu dali zeleno svjetlo.

Sjedinjene Države nisu bile jedina zemlja koja je nametnula restrikcije na uvoz mesa i grla iz Brazila – to su uradile i Kina, Južna Afrika, Egipat, Meksiko, Japan, ali i Evropska unija, između ostalih.

Iako se soja povezuje sa jednom od omiljenih zamjena vegana i vegetarijanaca za proizvode životinjskog porijekla, istina je da se samo mali dio usjeva soje koristi za ljudsku ishranu. Preostali dio je namijenjen prehrani živine, svinja, stoke, pa čak i riba – životinja koje se kasnije koriste za ishranu ljudi. Može se reći da je soja sastavni dio skoro svakog mesa koje jedemo.

Broj ljudi na planeti konstantno raste, a njihov standard je sve bolji (to se pogotovo odnosi na azijske zemlje), što znači i veću potražnju za mesom, a posledično i za sojom. Upravo ova ekspanzija potražnje doprinosi deforestaciji i gubitku drugih vrijednih ekosistema u Latinskoj Americi.

Uzgoj soje iziskuje velike površine zemljišta, a najugroženija područja su značajni ekosistemi, od kojih je najpoznatija Amazonija, ali tu su i:

 - Serado (Cerrado), šumsko i savansko područje u centralnom dijelu Brazila, koje je Svjetska fondacija za prirodu (WWF) proglasila biološki najbogatijom savanom na svijetu;

- Čako (El Gran Chaco), ravnica bogata šumom površine do 850.000 km² koja zahvata teritoriju Argentine, Čilea, Paragvaja i Brazila, i druga najveća prašuma u Južnoj Americi;

- Atlantska šuma (Mata Atlântica) se prostire duž istočne obale kontinenta i dom je hiljadama vrsti biljki i životinja. Iako je veliki dio prvobitne šume nestao, ona je i dalje jedan od najraznovrsnijih ekosistema na zemlji.

Analiza koju je uradila Evropska unija je pokazala da će se globalno uništenje šuma povećati za više od 25% do 2030. godine, uprkos zalaganju da se ta praksa zaustavi do kraja ove decenije. Na primjer, u Čakou se svaki dan posječe šuma površine 2300 fudbalskih terena (Fundación Avina).

Procjenjuje se da svake godine nestane od 13 do 18 miliona hektara šumskog pokrivača, i ta brojka će biti u porastu narednih 30 godina, a njen najveći teret će podnijeti Amazonija, Veliki Mekong i Borneo.

Ali uprkos potpisivanju nekoliko međunarodnih obećanja o okončanju deforestacije do kraja ove decenije, godišnje će biti potrebno još 5 miliona hektara šumskog zemljišta do 2030. da bi se zadovoljile potrebe EU za poljoprivrednim proizvodima.

Međunarodna organizacija Grinpis (Greenpeace) kaže da je licemjerno od Evropske unije što se predstavlja kao globalni lider u borbi protiv klimatskih promjena, dok s druge strane ne radi ništa po pitanju svog velikog apetita za plodove uništenih šuma.

Raščišćavanje zemljišta za usjeve, stočnu hranu i proizvodnju biogoriva je najveći uzrok krčenja šuma, a Evropa je krajnja destinacija za čak četvrtinu takvih proizvoda – govedine, soje, palminog ulja i kože – koji su proizvedeni ili uzgajani na nelegalno raskrčenom zemljištu.

EU je potpisala nekoliko dokumenata koji imaju za cilj zaustavljanje krčenja šuma do 2020. godine i koji uključuju: Konvenciju UN o biološkom diverzitetu, Ciljeve održivog razvoja UN, Deklaraciju o šumama UN, i Deklaraciju iz Amsterdama.

Evropska komisija razmatra donošenje akcionog plana za krčenje šuma (Deforestation action plan) koji bi uključivao obavezujuće zakonodavstvo.

Ljudi su hiljadama godina sjekli tropske šume zbog drvne građe i poljoprivrede, ali sada se zbog te sječe prvi put transformiše lice planete.

Za samo 40 godina uništena je jedna milijarda hektara, što je ravno površini evropskog kontinenta. Polovina kišnih šuma je nestala tokom jednog vijeka, a poslednji satelitski snimci pokazuju da su nastala nova žarišta na prostoru od Kambodže pa sve do Liberije. Ovim tempom, šume će nestati u narednih 100 godina (NASA).

Što drveće brže nestaje, šanse da se klimatske promjene uspore ili zaustave su sve manje. Krčenje tropskih šuma uzrokuje to da se ugljen-dioksid, glavni gas staklene bašte, zadržava u atmosferi i zaustavlja sunčevu radijaciju, što dovodi do povišenih temperatura i klimatskih promjena. Krčenje šuma u Latinskoj Americi, Aziji i Africi može da utiče na padavine i vremenske uslove svuda, počeviši od američkog Srednjeg zapada, pa sve do Evrope i Kine.

Druga posledica koju ovo nosi sa sobom je sve lošiji standard stanovništva koje naseljava ova područja. Bez šuma, ljudi migriraju u gradove ili bogatije zemlje u potrazi sa poslom. Kišne šume ne samo da obezbjeđuju hranu, energetsku sigurnost, prihode i ljekovito bilje za 300 miliona ljudi, već su i dom za najbogatiji biljni i životinjski svijet na zemlji.

Tijana Kovačević
Tim Korina Animals

Ovaj tekst je prvi put izašao u zborniku radova Centra za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO) 2017. godine.
Reference su dostupne na upit.